Σπούδασε Ιατρική στο μεγάλο αμερικανικό πανεπιστήμιου του Χάρβαρντ και μόλις αποφοίτησε αποφάσισε να βοηθήσει την Ελληνική Επανάσταση. Υπηρέτησε, ως πολεμιστής και γιατρός, την ελληνική υπόθεση για έξι χρόνια και οργάνωσε την υγειονομική υπηρεσία του στρατού σε εποχή τα περισσότερα θύματα ήταν από τις μολύνσεις. Στο Μεσολόγγι γνώρισε τον Μπάϋρον και μετά τον θάνατό του κράτησε την περικεφαλαία του την οποία παρέδωσε στην Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία η κόρη του, κυρία Έλλιοτ, το 1925.

Τον Μάρτιο του 1825 ο Χάου διορίστηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση «ιατροχειρούργος» του στρατοπέδου της Πάτρας. Μετά την προέλαση του Ιμπραήμ κατευθύνθηκε στο στρατόπεδο Νεοκάστρου. Από εκεί έφθασε στην Καλαμάτα, την Ύδρα, το Ναύπλιο. Στην συνέχεια έγινε ο οργανωτής της χειρουργικής στον στόλο με έδρα το ατμοκίνητο «Καρτερία» υπό τον Άστιγγα. 

Επέστρεψε για λίγο στην Βοστώνη όπου συνέλεξε το ποσό των 60,000 δολλαρίων για την βοήθεια του αγώνα. Επιστρέφοντας ίδρυσε σταθμό στην Αίγινα για την περίθαλψη του άμαχου πληθυσμού. Ήταν ακόμη υπεύθυνος για την οργάνωση πρότυπου συνοικισμού προσφύγων στον Ισθμό της Κορίνθου και νοσοκομείου στον Πόρο.

Ο μεγάλος αυτός Φιλέλληνας συνέγραψε το 1828 «Ένα ιστορικό διάγραμμα της Ελληνικής Επανάστασης» (An historical sketch of the Greek Revolution). Άφησε ακόμη ημερολόγιο από την δραστηριότητά του στην Ελλάδα, το οποίο εξέδωσε η κόρη του το 1906 με τίτλο «Γράμματα και ημερολόγια του Σάμουελ Γκρίντλεϋ Χάου στην διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης» (Letters and journals of Samuel Gridley Howe during the Greek War of Independence).

Γύρισε στην Αμερική για λόγους υγείας και συνέχισε την φιλανθρωπική του δράση εκεί, ιδρύοντας σχολείο για τυφλά παιδιά στο οικογενειακό του σπίτι. Το 1833 η Πολιτεία της Μασσαχουσέτης τον επιφόρτησε να οργανώσει κρατικό εκπαιδευτήριο τυφλών και μάλιστα τυφλών κωφαλλάλων οι οποίοι έως τότε θεωρούνταν απολύτως ανίατοι. 

Όταν ξέσπασε η Κρητική Επανάσταση το 1866, ο Χάου άφησε την διαχείριση του εκπαιδευτηρίου στους συνεργάτες του και έκανε περιοδεία σε όλες τις ΗΠΑ με ομιλίες υπέρ των αγωνιζομένων Κρητικών. Οργάνωσε και πάλι εράνους και ήρθε στην Αθήνα για να διανήμει από εκεί το προϊόν τους στους Κρήτες πρόσφυγες. Έμεινε τότε άλλα τρία χρόνια στην Ελλάδα συνεχίζοντας την κοινωφελή του δράση. Συντηρούσε επίσης σχολεία και προσφυγόπαιδα από την Κρήτη.

Ο Χάου υπήρξε από τους ευγενικότερους φιλανθρώπους και φιλελευθέρους Φιλέλληνες που γνώρισε η Ελλάδα αλλά και οι ΗΠΑ. Κατά τον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο τάχθηκε υπέρ της απελευθέρωσης των δούλων και η σύζυγός του Τζούλια Ουώρντ Χάου συνέθεσε το περίφημο εμβατήριο «The Battle Hymn of the Republic», γνωστό στους Αμερικανούς όσο και ο εθνικός τους ύμνος.

Θάνος Μ. Βερέμης, ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ